Frustratie

Lieve vrienden, familie en andere fans!
Wederom bedankt voor alle reacties, berichtjes, smsjes en mailtjes! Ik lach me iets te vaak te barsten hier in het internetcafe... Of ik zit juist met tranen in mijn ogen ontroerd te zijn...
Hier in ieder geval weer een stuk uit mijn dagboek:

Thuis – 2 oktober
Het was pas deze ochtend dat ik hier op mijn bed zat te typen over EID, het lijkt alweer veel langer geleden. Het is nu half 8, de tijd waarop ik had afgesproken met Lisa en Meagan om te gaan tae-bon. Maar we hebben nog niet gegeten en ik heb inmiddels superveel honger en heb koppijn. Er is weer een lading familie gearriveerd, ik heb een grote brandwond op mijn been van de vervloekte piki piki en ik stink. Niet echt mijn ‘lucky day’. Vandaag kregen wij (de nieuwe vrijwilligers) een Geriama cultuur klas. Maakte me woedend: jongens zijn hier ‘volwassen’ als ze 12 zijn, meisjes wanneer ze 9 zijn. Op deze leeftijd kunnen ze trouwen. Vrouwen zijn er vooral om nageslacht te produceren (de naam van de man voort te zetten) en te koken en voor de kinderen te zorgen. En meer van dat blabla. Meagan en ik voelden ons net twee gefrustreerde lesbische feministen vandaag (niet dat iets mis mee is natuurlijk – no offence)…
En een oud medicijn tegen een maagzweer is olie, zout en water verhitten. Een kopje hiervan drinken is genoeg… Dus… Weer wat geleerd.


Thuis – 6 oktober
Het is alweer maandag: het weekend is voorbij gevlogen! Allereerst nog even een verslagje van de Geriama klas op vrijdag: we gingen, samen met Mohamed Pwani, naar zijn shamba. Hij stelde ons voor aan zijn moeder en neefjes en nichtjes. Hij liet ons het gebied om zijn huis zien en vertelde dat een jongen hier vanaf zijn 7e een eigen huis kan gaan bouwen. Want op een gegeven moment is hij ‘volwassen’ en wordt hij geacht op zichzelf te gaan wonen. De huizen waar het om gaat zijn van klei, modder, stenen en takken en bladeren. Over huizen hoeft geen belasting of iets dergelijks betaald te worden. Ze huren grond en kunnen dan gewoon hun gang gaan met bouwen, beplanten en begraven. Veel van de familieleden worden namelijk op eigen grond (in de achtertuin) begraven. Terwijl Mohamed over een graf loopt, vertelt hij dat het veel handiger en fijner is om de lichamen dichtbij te hebben. Ik vind het maar luguber. En er rijzen ook meteen wat vragen op: moet je kinderen aangeven als ze geboren worden? En hoe gaat dit in zijn werk als iemand overlijdt? Het blijkt dat binnen een week na de geboorte of het overlijden je hier kennis van moet geven. Er wordt echter nooit een onderzoek naar de dood ingesteld of een officiële begrafenis gehouden zoals wij die kennen. Graaf gewoon een gat en begraaf degene dezelfde dag als dat deze overleden is.
We vervolgens onze wandeling door het struikgewas naar de shamba’s van de rest van de familie en komen langs de waterput. Het duurt maanden voor een put als deze is gegraven en gestut. Het is wel een meter of 20 diep en ik moet er niet aan denken wat zich daar allemaal op de bodem bevindt… Mohamed stelt ons gerust: elk jaar gaat er iemand naar beneden om het schoon te maken en te inspecteren. Fijn! We komen langs ‘genezende’ planten, munt en gombomen waar vroegen offers werden gedaan. Dat is inmiddels verleden tijd, maar toch vinden wij het geloof hier redelijk achterhaald (no offence).
Tot slot maken we maismeel en laat Mohamed’s moeder ons zien hoe je van een blad touw kunt maken. En wij maar denken dat Tony ons gruwelijk in de maling nam toen hij vertelde dat bepaalde planten voor het maken van touw werd gebruikt… We mogen zoveel foto’s maken als we willen (voor het eerst) en maken daar gretig gebruik van. Vooral de twee kleine jongetjes zijn populair materiaal.
Ik haal mijn kleding op, breng wat spullen naar huis en maak me samen met Meagan klaar om te dineren met Joanne en Suleyman. We komen aan bij het huis als er opeens geen elektriciteit meer is. Goed. Gelukkig werkt de oven op gas en maakt Kahindi ons een heerlijk maaltje. Terwijl we het opeten op het dak, met het flatteuze licht van kerosine lantaarns, ontstaan de meest interessante gesprekken. Het gaat al snel over het huwelijk, boyfriends and girlfriends, toekomst en alle culturele verschillen die daarbij komen kijken. We staan versteld hoe Suleyman tegen bepaalde (voor ons zo vanzelfsprekende) dingen aankijkt. Ik noem als voorbeeld monogamie, scheidingen, seks. Het was een heel open en verhelderend gesprek. En vooral Meagan, die nogal geïntimideerd was door de dominantie van de mannen hier, voelde zich aan het eind van de avond een stuk relaxter. We hebben zitten schaterlachen, maar ook met tranen in onze ogen zitten luisteren. We hebben heerlijk gegeten, met de snoepjes van EID als toetje… Het was weer een heerlijk avondje! En zonder elektriciteit kun je prima leven!
De hele nacht ziek geweest (net als Meagan de nacht met een lantaarn op de wc doorgebracht) en de volgende ochtend toch, samen met de drie nieuwe vrijwilligers en Lisa, naar Mombasa te gaan. Goed geshopt, geinternet en geluncht. Meagan en ik besloten al snel de nieuwelingen (die zich als ubertoeristen gedragen) achter te laten met Lisa en zelf de stad in te duiken. We voelden ons schuldig tegenover Lisa, maar die had zich die ochtend goed ‘voorbereid’ (de verplichte rondleiding door Mombasa heeft ze in een mooie roes gedaan) en liet ons lekker ons gang gaan. Meagan en ik zaten (wederom) helemaal op één lijn: stoffen, tassen en kleding kopen! En lekker direct zijn of je het mooi vind of niet. En zo sjeesden we door Mombasa en gaven de ene Shilling na de andere uit aan leuke Keniaanse dingetjes! Toen we terugkwamen gaan eten met een familie bij hun shamba. Lisa had inmiddels een cake gebakken (als cadeautje) en stond ons al op te wachten. Meagan haakte op het laatste moment af. Het werd een mooie avond, opnieuw veel foto’s gemaakt en gelachen. Lisa voerde wat mooie trucjes uit om de klauwen (ja, poten) in het eten te ontwijken. En ik probeerde het vlees nonchalant met de ‘restjes’ weg te gooien, het donker in… Om de beurt kregen we de slappe lach. We kregen allebei een kettinkje en liepen in het pikkedonker gierend van het lachen (en constant struikelend) weer naar huis.
Zondag weer een dagje Mnarani (met 6 wazungu). Het was heerlijk. Daarna met Meagan en Matathias op het strand foto’s gemaakt, schelpen gezocht en genoten van het zand en de zee. En toen was het weekend alweer voorbij!

Thuis – 8 oktober
Het is woensdag, de dagen vliegen voorbij! Ik heb het superdruk want wil volgende week beginnen met mijn health class. Iedereen vraagt me om adviezen en wil dingen met de afspreken. Het ‘nee’ zeggen is nu noodzaak! De komende twee weken zijn al helemaal vol gepland. Net of ik in Nederland ben dus… Het is nu ook echt stressen, want ik probeer mijn onderzoek naar de beginsituatie af te ronden, maar het is zo niet betrouwbaar en valide (ik ben afhankelijk van anderen tijdens de interviews wat betreft vertalen en het uitkiezen van locaties). Gelukkig heb ik wel mijn doel gehaald om 50 vrouwen te interviewen. En heb ik een idee van een aantal problemen. Verder heb ik het gevoel dat mensen geen idee hebben van het belang van bewegen. Ook lijken ze hier weinig te weten van voedsel: je voelt je aderen gewoon dichtslippen als je alleen al kijkt naar de hoeveelheden olie die hier gebruikt worden. Echt waar: waar ik een half jaar met mijn olijfolieflesje doe, zijn hier de jerrycans niet aan te slepen!
Er is dus een hoop te doen en te leren! Voor morgen moet ik mijn data geanalyseerd hebben en posters gemaakt hebben om op te hangen in de vier dorpjes. Ik ben bang dat het een grote flop wordt… Al heb ik daar geen reden toe, want 57 vrouwen hebben er zin in en de health class is elke dag onderwerp van gesprek (ok, sommige mensen hebben niks anders om over te praten). Daarnaast zorgt mijn ‘gouden’ haar nog steeds voor de sterrenstatus en alle variaties op mijn naam (Malos, Loesh, Mallus, Lucy, Maloesha) zijn voortdurend in het dorp te horen. Soms voel ik me de koningin, andere keren vraag ik me af wat dit hele gedoe nou is. Ik ben hier nu ruim een maand, inmiddels is de lol er toch wel vanaf zou je zeggen: ik ga op geen enkel onzedelijk aanbod in, deel geen geld en snoep uit en heb bij mijn weten ook geen honing aan mijn ….!
Het hardlopen is inmiddels een mzungu-optocht geworden: samen met Meagan en Lisa ren ik nu elke ochtend ongeveer 25 min. richting het volgende dorp, waarvan ik de naam nog steeds niet uit kan spreken (Kanyumbuni), tot groot vermaak van de hele high-society. Lisa rent het hardst en wanneer zij omkeert doen wij dit ook en rennen we terug naar ‘dorpstraat, ons dorp’. Kinderen op weg naar school rennen met ons mee en giechelen om de witte personen die opeens in verschillende kleuren rood en paars veranderen. Al met al een mooie work-out van bijna 50 min. Ik wist niet dat ik het in me had. Begin februari ren ik voorop in de duintrainingen van mr. Hak (onder voorbehoud)!
Het is 21.15uur. Ik ga slapen, want om 5.45uur begint de dag. Ja, ik heb weer wat geleerd: Swahili-tijd. In plaats van dat de uren van 12.00-0.00 lopen, tellen ze hier van 6.00-18.00. Op zich logisch want de zon komt op om 6 uur ’s ochtends en gaat rond 6 uur ’s avonds onder. Maar dat betekent dus dat je altijd 6 uur van de aangegeven tijd moet aftrekken (misschien dat men daarom nooit op tijd komt)?! 7 uur ’s avonds is dus 1 uur Swahili tijd. Om het lekker makkelijk te houden. Maar mijn horloge en telefoon staan op ‘gewone’ tijd. Al kan ik de Amerikanen maar niet uitleggen dat wij 10 over half 10 gewoon vinden…

Thuis – 9 oktober
Vandaag mijn haren ingevlochten en mijn Afrikaanse rok aan. Mijn gastzusjes vinden dat ik eruit zie als een echte Keniaanse, er ontbreekt alleen één klein detail volgens hun: ik ben niet zwart. Ik was me er niet van bewust… Maar ik heb de afgelopen dagen zoveel Norrit (antidiarree middel met koolstof) geslikt, dat ik in ieder geval met trots kan zeggen dat ik ‘black on the inside’ ben!

Thuis – 10 oktober
Gister was een super frustrerende dag: eindelijk mijn ‘research’ afgerond en klaar om te beginnen met mijn klasje! Posters gemaakt, tijden en dagen geprikt (elke dag van de week een andere tijd en locatie om zoveel mogelijk vrouwen te bereiken en tegemoet te komen). Ik was helemaal enthousiast, want iedereen bleef me maar vragen wanneer we nou van start gaan! Dus ik ging langs bij de CHW’s om alles te bespreken en te vragen of er elke dag iemand meewilde om te vertalen en te helpen met de opzet. Toen ik aankwam bij de clinic zaten de hoofdzuster en 4 CHW’s te kletsen: één las de krant, een ander speelde met zijn telefoon en de andere twee voerden een gesprek. Toen ik aankwam werd ik begroet en welkom geheten. Ik vroeg of ze even tijd voor me hadden om wat dingen omtrent de health class door te spreken. Het antwoord was ‘nee’, want ze waren in vergadering. Ik geloofde er geen zak van, maar zei dat ik zometeen dan wel terugkwam. Tien minuten later zag de situatie er nog steeds hetzelfde uit en besloot ik plaats te nemen in deze vergadering. Ik kon er toch bijna niets van verstaan. Uitgespeeld met de krant en telefoon hadden ze eindelijk tijd voor me. Tijd om me even alle moed in de schoenen te laten zinken: want hoe kwam ik op deze tijden, elke dag ergens anders, wie ging ik gebruiken om te vertalen en waarom deed ik geen klas in het weekend? Nee, ze konden me hier simpelweg niet mee helpen. De CHW’s hebben het zo druk (met kranten lezen, spelen met hun telefoon en borstvoeding geven)… En opeens kwam naar voren dat mijn gezondheidsklasje misschien wel een beetje overbodig was, tenslotte deden zij al health education (eens in de maand per dorp) en nutrition (eens in de 2 maanden per dorp). Mijn mond viel open: de afgelopen twee weken heb ik intensief samengewerkt met een CHW, research gedaan en 4 dagen interviews afgenomen. En nu vertelden ze me over deze programma’s, waar ik niet van op de hoogte was! Zwaar gefrustreerd begon ik vragen te stellen over deze programma’s, om te zien waar mijn idee overlapte en hoe dit gecombineerd kon worden. Niemand was echt bereid om mijn vragen te beantwoorden en er werd gewoon langs me heen gepraat in Swahili. Ik bleef echter doorvragen tot ik de antwoorden had die ik wilde. Ze konden de pot op! Na mijn korte ‘verhoor’, vroeg ik of ze op zijn minst mijn posters op wilden hangen en in de dorpen wilden aankondigen dat ik volgende week ga beginnen. Tussen neus en lippen door werd hiermee soort van ingestemd en ik vertelde ze dat ik het toch ging proberen, of ze me nou zouden helpen of niet. Ik wenste ze allen een fijne moidag (nationale feestdag van vandaag) en een goed weekend en liep met tranen in mijn ogen terug naar huis: de mensen willen gewoon niet veranderen hier! Ze willen dat wij alles doen: met geld komen, dingen aanreiken en opzetten, maar zelf helpen of ergens energie in steken ho maar. De projecten hier worden sowieso slecht aangestuurd, er is niet echt iemand die de boel leidt en overziet en de baan van CHW is een lachertje! Ze kunnen wel de hele middag met elkaar lullen over niks, patiënten laten wachten of zelfs slapen onder werktijd, maar een van de acht kan mij niet elke dag 1,5uur helpen met vertalen! Een hoop Nederlandse scheldwoorden komen op in mijn hoofd. Ik moet dringend met Lisa praten hierover, maar Lisa zit een beetje in een dip. Dus de hele situatie is lastig… Want naast mijn leidinggevende is Lisa inmiddels mijn vriendin geworden en wil ik haar niet teveel belasten. De hele organisatie hier steekt niet goed in elkaar, er is een gebrek aan vast personeel en structuur en de onderzoeksmogelijkheden en bronnen zijn zeer beperkt. De organisatie heeft geen idee van zijn eigen effectiviteit en resultaten, dus Meagan en ik proberen met man en macht hier verandering in te brengen. Ook al valt dit niet onder onze verantwoordelijkheid.
Goed vandaag lekker gerelaxed bij Mnarani. Weer zo hard gelachen en genoten met Meagan. Ik ben zo blij dat zij hier is! We hebben dezelfde humor en zijn even lomp, we zijn allebei klunzen en kunnen ons mond niet houden. We lachen om niets en schaterlachen of knorren als het echt te grappig wordt. We maken anderen belachelijk, maar vooral ook onszelf. We aten groenten en salade alsof we weken niet te eten hadden gehad (op het gebied van groenten en fruit is dit ook zo) en renden na afloop weer net zo hard naar de wc als elke dag. Op het moment maakt het voor ons allebei niet uit wat erin gaat: vlak na het eten brengen we een half uur door op de wc.

Nou, ondanks alle frustraties en gekke ervaringen gaat het nog steeds super! Meagan en ik hebben zoveel lol en voelen elkaar zo goed aan! Echt heerlijk. Vanavond gaan we weer dansen en bier drinken! We overnachten in een hotel en vertrekken morgen weer terug naar het dorp. Nu nog maar even omgaan met traag internet...

Leonie, je foto's duren een uur om te downloaden, dus ik kan ze niet bekijken! :(

Er zijn weer een aantal ansichtkaarten onderweg naar Nederland... (wie weet ben jij dit keer aan de beurt)

Mis jullie! Dikke kussen uit Afrika!
Nogmaals mijn adres (op jullie verzoek):

Come Kuona
tav Marloes Herber
PO box 85085
Mombasa